ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΥΔΡΑ ΤΟ 1950 - ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Τέσσερις ή πέντε ώρες από τον Πειραιά αρμενίζοντας τον Σαρωνικό κόλπο  περνώντας από τους σταθμούς της Αίγινας , των Μεθάνων και του Πόρου και στρίβοντας στο ακρωτήριο Σκυλί και τη νησίδα Τσελεβίνια στα παράλια της Αργολίδας, η Ύδρα αναδύεται από τη θάλασσα με τις σκούρες τις πλαγιές  και μεγάλα βράχια να κρέμονται σε απόκρημνους γυμνούς και έρημους γκρεμούς.

Και τότε ξαφνικά, πίσω από ένα φάρο σκαρφαλωμένο σε ένα βράχο προσφέρει ένα θέαμα προτόγνωρο , ένα χαρούμενο αστραποβόλημα λευκών σπιτιών σκαρφαλωμένα σε ένα αμφιθέατρο απότομων πλαγιών που βουτούν σε ένα λιμάνι μικροσκοπικό.  Πάνω στο βράχο γέρικοι ανεμόμυλοι έχουν καταστραφεί όπως και κάποια εγκαταλειμένα μοναστήρια όπως δείχνουν οι θόλοι των εκκλησιών τους.

Η πολύβουη ουρά του κόσμου συγκεντρωμένη στην αποβάθρα, άλλοι καθισμένοι στα καφενεία ή μαζεμένοι τριγύρω από πάγκους πολύχρωμων φρούτων και λαχανικών .  Μια συμφόρηση τραπεζιών και καρεκλών  γύρω από το άγαλμα του ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη.  Στο μέσο της παραλίας δύο καμπαναριά υπερέχουν πάνω από τον Καθεδρικό ναό ο οποίος κάποτε ήταν το μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και σήμερα δημοτικό οικοδόμημα.  Η εκκλησία φοβερά διακοσμημένη και θαυμαστά διατηρημένη, με ένα φωτισμό μοναδικό να αναδυκνείει τα επίχρυσα και τα αραβουργήματα του τέμπλου καθώς και τις τοιχογραφίες.

Στην αυλή ανεβαίνουμε μια σκάλα.  Ο Αντώνης Λιγνός, γιατρός, ακαδημαικός, λόγιος ιστορικός και δήμαρχος της Ύδρας (στον οποίο η Ύδρα χρωστάει πολλά για την μνημειώδη συλλογή των Αρχείων του , πολύτιμη προσφορά για την ιστορία της) δέχεται τους επισκέπτες στην μεγάλη αίθουσα του Συμβουλίου κάτω από τα σκυθρωπά βλέμματα προσωπικοτήτων σε πίνακες.  Ανθρώπων που δώσανε την περιουσία τους και τη ζωή τους για την ανάσταση της Ελλάδας.

Η καρδιά ενός από αυτούς (του ναυάρχου Μιαούλη, του οποίου η προτομή στολίζει το προαύλιο της εκκλησίας όπως και αυτό του Λάζαρου Κουντουριώτη) την έβαλε το βασιλιάς Όθωνας σε λίκυθο η οποία φυλάσσεται στο Αρχείο της Ύδρας. Είναι ένα κύπελλο πάνω σε βάση, γράφει το όνομα του ναυάρχου και στις τέσσερις πλευρές τις βάσης περιγραφές  οι οποίες δεν είναι αναγνώσιμες μιας και ο χρόνος έχει μαυρίσει το μέταλλο . Η λίκυθος είναι σπασμένη σε δύο κομμάτια, και τι κρίμας η Ύδρα έπρεπε να τη διαφυλάξει με περισσότερη αγάπη.

Πάνω από την παραλία τα σπίτια εμφανίζονται σαν κολλήμένα στα βράχια, σαν να στέκονται όρθια από θαύμα.  Πρέπει πολλές φορές να κάνεις μεγάλες παρακάμψεις για να τα φτάσεις καθώς δρομάκια και σκαλοπάτια σε οδηγούν από ανύποπτα περάσματα.  Κτίρια "διάτρητα" από πολυάριθμα παράθυρα , συμπαγή τετραγωνισμένα, των οποίων οι γκρίζοι τόνοι γίνονται ένα με τους τόνους των βράχων όπως το τεράστιο κτήριο της ναυτικής Σχολής, η οποία πρόσφατα ανακαινίστηκε, στην είσοδο του λιμανιού.  Και σου ανοίγουν με χαρά τις πόρτες δείχνοντάς σου με καμάρι τα απαρχαιομένα μάρμαρα και τα ετερόκλειτα αντικείμενα που περιέχουν.  Αυτές οι παλιές κατοικίες των ξεχωριστών πλουσίων δεν είναι τίποτα πια παρά μια πρόσοψη: τέτοια όπως αυτά του Ορλάνδου, του Τσαμαδού και τόσα πολλά άλλα εγκαταλελειμένα από απογόνους που μετακομίσανε στην Αθήνα.  Με την συντήρηση τόσο πολύ ακριβή στις μέρες μας όλα αυτά έχουν καταδικαστεί στην λήθη και τον θάνατο.

Υπάρχει όμως και ένα που έχει επιβιώσει.  Το αρχοντικό του Βούλγαρη στο οποίο κατοικεί η οικογένεια Οικονόμου και στου οποίου το δώμα μια ορχήστρα παίζει για να ευθυμήσει τους ένοικους του αρχοντικού.  Πιό ψηλά το αρχοντικό του Βότση με την τεράστια βεράντα πάνω από το λιμάνι όπου η οικογένεια Καλλέργη μου δείχνει την σάλα υποδοχής.  Κατεβαίνοντας λιγάκι συναντώ την πόρτα που ανοίγει προς το αρχοντικό του ναυάρχου Τομπάζη και το οποίο έχει γίνει παράρτημα της σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας και την οποία  διευθύνη ο διάσημος ζωγράφος Μ. Βυζάντιος.

Απέναντι από το λιμάνι υπάρχει άλλο ένα  μεγάλο αρχοντικό όπου οι ιδιοκτήτες του η οικογένεια Παούρη με πολύ ευγένεια με κάλεσαν και όπου είχα την έκπληφη να πέσω πάνω σε ένα ανοιχτό φρεάτιο πάνω στο μαρμάρινο δάπεδο δίπλα στη θέση μου στην τραπεζαρία.

Λίγο πιο μακρία από το λιμάνι θα βρείτε το αρχοντικό του Μπουντούρη , υπέροχο και ρομαντικό με ένα παρεκλήσι στον δυτικό κήπο, ήρεμο και γεμάτο τάφους κατω από τα μαύρα κυπαρίσια.  Μετά το ηλιοβασίλεμα, το λυκόφως βυθίζει στη σκιά ένα τεράστιο πεύκο .  Σε ένα από τα κλαδιά του κουρνιάζει ένας περίεργος κάκτος, ξεδιπλώνοντας το τριχωτό του μέλος σαν τεράστια ταραντούλα.

Το πιο εντυπωσιακό όμως αρχοντικό από όλα είναι αυτό του ναυάρχου Κουντουντουριώτη με τους πανήψυλους μαντότοιχους και στη βάση του οποίου ένας λευκός μαρμάρινος σταυρός σηματοδοτεί τον τάφο του ναυάρχου.  Μεγάλα ξυλόγλυπτα ταβάνια, επιπλωμένο από τοίχο σε τοίχο με μεγάλες ντουλάπες, τις μουσάντρες, όπου είδος ραφιών αποτελούν ζεστές κουκέτες για τις κρύες νύχτες.  Μια στενή σκάλα κατεβαίνει στα βάθη ενός φρεάτιου όπου υπήρχαν οι κρυψώνες του χρυσού των Κουντουριωταίων.  Λένε ότι κάποτε ένας μικρός κλέφτης νέγρος που είχε φυλακιστεί στα κελάρια , πέθανε , και έκτοτε το φάντασμά του παρουσιάζεται από καιρού εις καιρόν.

Σκοτεινά πορτραίτα, έπιπλα, ανόμια μεταλλικά είδη κουζίνας παρουσιάζουν την φυσιονομία νεκρών πραγμάτων, και παρ' όλα αυτά ακόμη " μιλούν"  για τα μεγάλα ταξίδια στις μακρινές θάλασσες της Ανατολής και της Δύσης αυτών των "Αργοναυτών" που περάσανε τουλάχιστον 2 αιώνες κόπων. 

Ακόμα μια τέτοια "αετοφωλιά" είναι και το σπίτι του Χατζηκυριάκου Γκίκα στην κορυφή του Καμινιού, όπου υπερέχει με τις λουλουδιασμένες του βεράντες στο τέρμα μιας σκάλας με αναρίθμητα σκαλοπάτια.  Ο ζωγράφος Γκίκας, και σημερινός ιδιοκτήτης μου αποκάλυψε τα μυστικά αυτής της πολύ παλαιάς οικίας, για τις σκοτεινές εσοχές του, τους λαβυρίνθους του , την αίθουσα φυλακών που κάποτε ξαγρυπτούσαν πίσω από φονιάδες.

ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ HYDRA SPETSAE PSARA PAR F. PERILLA  1950
AΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΜΠΑΜΠΗ ΜΩΡΕΣ
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΑΛΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ, ΣΟΦΙΑ ΜΩΡΕΣ