Η Υδραίϊσα γυναίκα

Η Υδραίϊσα γυναίκα προ και μετά το 1821

Πολλά έχουν γραφεί για του Υδραίους Ήρωες των χρόνων προ και κατά το 1821. Θα προσπαθήσουμε να σκιαγραφήσουμε την Υδραί¨σα γυναίκα αυτών των χρόνω, παρ’όλο ότι τα στοιχεία για το συγκεκριμένο θέμα αυτής της περιόδου είναι λιγοστά, δυσεύρετα και δυσεξερεύνητα.

Οι Γυναίκες λοιπόν της Ύδρας αυτής της περιόδου ήταν φιλοπρόοδοι, φιλόπτωχοι, στοργικές εις τους ενδεείς.

Η ΚΥΡΙΑΚΟΥΛΑ ΚΡΙΕΖΗ περιέθαλπτε στα Αρχοντικά των Κριεζήδων τα ορφανά παιδιά της Ύδρας κατ’άρχάς και των Αγωνιστών της Πελοποννήσου εν συνεχεία.  Τους μάθαινε τα πρώτα γράμματα (κάτι σα νηπιαγωγείο) και εν συνεχεία τα έστελνε στο σχολείο του Αγίου Βασιλείου.  Το ανωτέρω Σχολείο – τη προτροπή της προγιαγιάς του Συζύγου της Γέρο Κριεζήνας – είχαν ιδρύσει πριν πολλά χρόνια οι Κριεζήδες, οι οποίοι το χρηματοδοτούσαν και έφερναν άξιους διδασκάλους Έλληνες και ξένους, ως και Λογίους άνδρες να διδάξουν στο Σχολείο αυτό.  

ΠΡΩΤΗ η Γέρο Κριεζήνα αξίωσε στο Αρχοντικό της να ομιλείται μόνον η Ελληνική γλώσσα, με πειθαρχικές συμβολικές ποινές για όποιον τολμούσε να εκφέρει έστω μια Αρβανίτικη λέξη.  Το πρότυπο της Αρχόντισσας συζύγου του Δημητρίου Κριεζή ακολούθησαν και στα αρχοντικά των άλλων προκρίτων, οι οποίοι άλλωστε βάπτιζαν και τα πλοία τους με ονόματα της Ενδόξου Αρχαιοελληνικής Ιστορίας.  Επίσης η Κυριακούλα Κριεζή μετά το 1833 διέθεσε μέγα μέρος της εναπομεινάσης περιουσίας των Κριεζήδων ως και προσωπικών ανεκτίμητων τιμαλφών της για να κτισθεί και να διοργανωθεί το «Αμαλείο» ορφανοτροφείο και Σχολείο.  Διοργάνωσε και εμπλούτισε την ήδη πλούσια βιβλιοθήκη των Κριεζήδων στο Αρχοντικό πάνω από τον μύλο του Βούλγαρη κάνοντάς την μια από τις πλουσιότερες ιδιωτικές βιβλιοθήκες, προς χρήση όμως όλων τον φιλομαθών.  Όπως πληροφορούμεθα από την κα Πόπη Πασπαλιάρη (απόγονο των Κριεζήδων), η οποία σαν νεαρή φοιτήτρια είχε δει και μελετήσει στην μεγάλη αυτή βιβλιοθήκη, περιείχε  με θαυμάσιο τρόπο ταξιθετημένα χειρόγραφους  κώδικες, περγαμηνές, συγγράμματα καθώς και πληθώρα πολύτιμων εντύπων επί παντός της εποχής αυτής επιστημονικού φιλοσοφικού, ιστορικού και λογοτεχνικού αντικειμένου καταλλήλως αρχειοθετημένων.  Την βιβλιοθήκη αυτή, πολύτιμο θησαυρό γνώσεων, την οποία εσεβάσθησαν επί τόσα χρόνια οι μελετητές, Έλληνες και εκ της Αλλοδαπής ερχόμενοι, δυστυχώς βέβηλοι χείρες εξαφάνισαν την δεκαετία του 1960 και μέχρι σήμερα αγνοείται η τύχη της.

Η ΜΑΡΙΑ ΕΜΜ. ΤΟΜΠΑΖΗ μαζί με την αδελφή της ΧΡΥΣΙΝΑ  και τις φιλοπρόοδους, συναγωνίστριες φίλες τους, κόρες σημαινόντων Υδραίων χρησιμοποίησαν την πρόοδο της τυπογραφίας.  Άρχισαν τον δια χειρογράφων ξεσηκωμό των Υδραίων και όλου του σκλαβωμένου Γένους και άρχισαν να τυπώνουν προκηρύξεις απελευθέρωσης των Ελλήνων στο τυπογραφείο, που είχαν φέρει στην Ύδρα οι αδελφοί Τομπάζη .  Στην Ύδρα βρέθηκαν μερικές προκηρύξεις χωρίς ημερομηνία και άλλες με ημερομηνίες προγενέστερες της κήρυξης της Επανάστασης στην Ύδρα (27-3-1821) από τον Α. Οικονόμου και τους ελάχιστα ή ουδόλως αναφερόμενους Γ. Γκίκα - Δοκό και Κ. Ζερβό.

Στο ως άνω τυπογραφείο τύπωσαν επιστολές και προκηρύξεις της λογίας εξ Άνδρου Ευανθίας Καϊρη, μεταξύ ατών και την επιστολή "προς τας φιλελληνίδας Ευρώπης και Αμερικής" το έτος 1825 τυπωμένη Ελληνικά και Γαλλικά, την οποία και υπέγραψε η Μαρία Εμμ. Τομπάζη, οι προαναφερόμενες συναγωνίστριές της καθώς και νεαρές σημαίνουσες γυναίκες από διάφορα μέρη της επαναστατημένης Ελλάδας.  Συναγωνίστριες από την Ύδρα ήταν οι εξής:

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΛΑΖ. Δ. ΤΣΑΜΑΔΟΥ

ΚΥΡΙΑΚΗ Γ. ΓΚΙΩΝΗ

ΠΑΝΑΓΙΟΥΛΑ ΝΙΚ. Σ. ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ

ΕΙΡΗΝΗ ΔΗΜ. Α. ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΗ

ΜΑΡΙΑ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΤΟΜΠΑΖΗ

ΜΑΡΙΑ ΙΑΚΩΒΟΥ ΤΟΜΠΑΖΗ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΚΡΙΕΖΗ

ΕΛΕΝΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΑΧΙΝΗ

ΖΑΦΥΡΩ ΠΑΝΤΕΛΗ ΓΚΙΚΑ

ΜΑΡΔΙΤΣΑ ΙΩΑΝ. Φ. ΚΑΛΑΦΑΤΗ 

ΚΙΑΡΑ ΙΩΣΗΦ ΚΙΑΠΠΕ

συνεχίζεται....

Πηγή:  Νέα Υδραϊκή Πνοή 2007