Τα καραμάνια

Τα καραμανάδικα ήτανε φορεσιά εθνική και μεγαλόπρεπη όσο κι οι φουστανέλλες.  Όσο αυτές ανεμίσανε στους κάμπους και στα κορφοβούνια άλλο τόσο και με πιό πολλά αποτελέσματα και τα καραμάνια ανεμίσανε στα ιστορικά καράβια μας πρύμα-πλώρα ξάρτια και πανιά, σε βρίκια και μπουρλόττα και μας δώσανε δικές μας τις θάλασσές μας που χαρίζουνε πάντα τη νίκη στον κυρίαρχό τους.

Η φορεσία αυτή φειανότανε όλη στον τόπο απάνω και στο σπίτι του καθενός.  Η καλή ραβότανε κι από μαστόρους ειδικούς, τους Ελληνορράπτας, οι οποίοι αντεφέροντο αργότερα κατά των φραγκορραπτών.

Εκόστιζε δε έναν κόσμο παράδες, που κείνη την εποχή ήτανε πιό ακριβοί (οι παράδες) , η αξία τους ήτανε μεγαλύτερη από σήμερα.  Αλλά δεν φειανότανε για μια χρονιά ή για μια περίοδο, φειανότανε για ολόκληρη ζωή και η καλή παραδινότανε κληρονομικά από πατέρα σε γυιό και έφτανε σε εγγόνια και δισεγγόνια.  Κι όσα καραμανάδικα φυλάγονται σήμερα σε μουσεία και συλλογές είναι φειαγμένα και πριν ακόμα από την ηρωϊκή και ένδοξη Ελληνική περίοδο της Εθνικής μας αναστάσεως.



Xαρακτηριστικά τμήματα της ενδυμασίας είναι η νησιώτικη βράκα ή «καραμάνι»,  το «γιλέκο» ή κουμπούρι, μεγάλο φέσι, βαμβακερές κάλτσες και οι «κουντούρες» ή γόβες (ιστορικό αρχείο Ύδρας)

Xαρακτηριστικά τμήματα της ενδυμασίας
είναι η νησιώτικη βράκα ή «καραμάνι»,
 το «γιλέκο» ή κουμπούρι, μεγάλο φέσι,
βαμβακερές κάλτσες και οι «κουντούρες» ή γόβες
(ιστορικό αρχείο Ύδρας)

 Στο ντύσιμό του ο καραμανάς ακολουθεί την εξής σειρά. Φόραγε πρώτα κατάσαρκα την Υδρέϊκια πλεκτή φανέλλα η οποία ήταν και άριστη προφύλαξις κατά των ρευματισμών.  Ύστερα κι από πάνω από τη μάλλινη αυτή λευκή φανέλλα ο καραμανάς φόραγε άλλη βαμπακερή αυτή, χρωματιστή που σκέπαζε ολόκληρη τη λευκή. Πάνω από την χρωματιστή φόραγε άσπρο μεταξωτό ουγιωτό πουκάμισο και από πάνω βελουδένιο γιλέκο πάντοτε σταυρωτό με κουμπιά πλεχτά από κορδονέττο.  Στα τσεπάκια του γιλέκου έβαζε ο καραμανάς  πρόχειρα χρήματα –το κύριο κεμέρι το βαζε στο ζουνάρι-, στο αριστερό συνήθως τ’ ωρολόϊ του.   Από τον αριστερό ώμο κρέμαγε την καπνοσακκούλα του που έφτανε και ακούμπαγε στην τσέπη του ρολογιού.  Από τη δεξιά μασχάλη της πλάτης έως την αριστερή μεριά της μέσης στερεώνανε πλάγια ένα μεγάλο μεταξωτό μαντήλι.  Απαραίτητη ήταν η κάπα ή τζάκα από βαρύ μάλλινο ύφασμα και στολιζότανε μπρος πίσω και στα μανίκια με γιορτάνια. Στα χέρια τους φοράγανε τη βέρρα τους και όποιος είχε και το δικό του δαχτυλίδι το οποίο ήταν ατομικό του καθενός.  Είχε δεμένο στο χρυσάφι του μια μεγάλη διαμαντόπετρα ή έναν «δακτύλιον λίθον» όπου έφερνε χαραγμένη κάποια απεικόνιση και το οποίο χρησίμευε για σφραγίδα και υπογραφή εις τους «αγεύστους γραμμάτων».  Που και που ο καραμανάς φόραγε στ’ αριστερό του αυτί χρυσό σκουλαρίκι.

Θυμόμαστε πολλούς καραμανάδες υδραίους όπως, τον μαστρο-Μιχάλη το Περβαινά τον μπογιατζή, τον μπαρμπα Γεώργη Παύλου τον οποίον λέγαμε Ποργιώτη,  τον μπάρμπα Γεώργη τον Καλαφάτη, τον μπάρμπα Βασίλη τον Καραντώνη. Επίσης τον μαστρο Αλέξη τον Μπόμπολα τον μπρισιμιτζή, που είχε το σπιτάκι του δίπλα στον Άγιο Κωνσταντίνο που τώρα εφημερεύει ο παπα Αντώνης ο Φρουδάκης.

Μα κείνος που πέρναγε όλους τους άλλους στα καραμανάδικά  του ήτανε ο καπετάν Γιάννης ο Καραμήτσος.

Θυμόμαστε ακόμη τον μπάρμπα Γιεώργη τον Βούλγαρη τον μυλωνά, τον μπάρμπα Νικολό τον Καλαφάτη, τον καπετάν Δημήτρη τον Ρούσση ή Φύτση, τον μαστρ’ Αναστάση τον κράκα, τον κιούση, τον μπάρμπα Γεώργη τον Λολίκε στο Βληχό, το μπάρμπα Γιάννη το Λεμπέση, το μπαρμπ’ Αναγνώστη το Σεισμό, το μπάρμπα Γιάννη το Γκιώνη στον Παλαμηδά, το μπάρμπα Νικολό το Βούλγαρη τον Ζάβαλη, το μπάρμπα Στεφανή το Σβόμπο,τον γεροψαρά Καρακατσάνη νή Λόπιζα, τον μπάρμπα Δήμα το Ντεντεθάτη ή Κοκράνη ....και πόσοι ακόμη...

Ζούσανε στα παιδικά μας χρόνια πολλοί.  Εκατοντάδες. Πολλών η μορφή, από πολλές αφορμές, αναπλάσσεται στη μνήμη μας αλλά δεν συναναπλάσσεται και το όνομά τους.

Γειά σας. Χαρά σας φίλοι.

Νικ. Γ. Χαλιορής

Εν Πειραιεί τη 29 Ιουνίου 1959

Πηγή: Από το αρχείο του Μπάμπη Μωρές

           Απόσπασμα από άρθρο του περιοδικού Το Μέλλον της Ύδρας του 1959