Το λιμάνι της Ύδρας

Το λιμάνι της Ύδρας όπως αναφέρουν λαϊκές παραδόσεις παλαιών  Υδραίων έχει υποστεί κατά εποχές μεταβολές στο σχήμα και στη μορφή του.

Σχετικά ο Αντώνιος Μανίκης γράφει:

Σύμφωνα με την παράδοση, το λιμάνι δεν είχε τους παμπάλαιους καιρούς την σημερινή μορφή.  Ήταν πολύ βαθύ το μάκρος και εισχωρούσε ως τα Καλά Πηγάδια, αν μη και σύρριζα στο βουνό. Με τον καιρό δε, τα ποτάμια που βγαίνουν στο λιμάνι, του Γκικ Λάζαρη, του Τρουμ Σοκάκι και τα άλλα δυτικά του Μονασηριού, κατεβαίνοντας από τα υψώματα της Κιάφας και της Γκουρμάδα, με τα μπάζια, που κατέβαζαν επιχωμάτωσαν το μέρος εκείνο ως τη σημερινή παραλία του λιμένος.

... Η θάλασσα προχωρούσε μέσα κι έφτανε ως την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.  Ήταν όμως ρηχή και έμοιαζε λιμνοθάλασσα.  Μονάχα στη μέση της λιμνοθάλασσας υπήρχε ένα μικρό νησάκι που την χώριζε από το άλλο λιμάνι.  Εκεί επάνω στο νησάκι ήταν κτισμένο ένα ερημοκλήσι στη χάρη του αγίου Χαραλάμπου.  Ύστερα όμως από χρόνια, τα ποτάμια που κατέβαιναν από τα βουνά σε ώρες μεγάλης νεροποντής, με τα μπάζια που κατρακυλούσαν, μώλωσαν τη λιμνοθάλασσα, ένωσαν το νησάκι του Α. Χαραλάμπου με την ακρογιαλιά της Κιάφας και δημιούργησαν το σημερινό λιμάνι.

Ο Γεωγράφος Αντώνιος Μηλιαράκης (1886):

....Το λιμάνι στην αρχή εκτεινόταν  μέχρι τους πρόποδες των τριγύρω βουνών, εκεί όπου σήμερα υπάρχουν σπίτια.  Αργότερα όσο κόβονταν δέντρα,  τα παρασυρόμενα από τα ρέματα χώματα σχημάτισαν επίπεδη έκταση που έφτασε μέχρι την κάτω πόλη στην αγορά και στην Μητρόπολη η οποία πριν χτιστούν τα κελιά βρίσκονταν πάνω σε βραχώδες νησίδιο το οποίο με τον χρόνο ενώθηκε με τη στεριά.  Θυμούνται οι γέροντες ότι η μεσημβρινοανατολική ακτή του λιμανιού έφτανε μέχρι του περιβολιού του Κόνσολα ή Κοκκίνη (σημερινό γήπεδο).

Το συμπέρασμα είναι ότι κατά τις αρχές του 18ου αιώνα η θάλασσα έφθανε εκεί όπου βρίσκεται σήμερα το Φαρμακείο Ραφαλιά, η κεντρική Αγορά , η συνοικία της Ξερής Ελιάς και το λιμάνι μέχρι το γήπεδο.

Αργότερα όλη αυτή η θαλάσσια έκταση καλύφθηκε από χώματα που τα κατέβασαν οι χείμαρροι από τους γύρω λόφους, με κατάληξη κατά τα έτη της Επανάστασης το Μοναστήρι να βρίσκεται συνδεδεμένο με το υπόλοιπο νησί και η παραλία να είναι όπως σήμερα.

Για την συγκράτηση των χωμάτων και πετρών κατασκεύασαν φράγματα , δύο ανατολικά και ψηλά των Καλών Πηγαδιών, δύο επί του Τρουμ Σοκάκι (οδός παλληκαριών) τα οποία κατεδάφισαν το 1954 για να προετοιμαστεί η κατασκευή αυτοκινητόδρομου προς το Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία.  Άλλα φράγματα υπήρχαν στην χαράδρα Λουμ Γκικ Λάζαρη μεταξύ Σπιτάλια - Νεκροταφείου Αγίας Φωτεινής.

Αφού λοιπόν με αυτά τα φράγματα σταθεροποιήθηκε ο θαλάσσιος χώρος του λιμανιού, οι ανάγκες το επέβαλαν να κατασκευαστούν διάφορα τεχνικά έργα σε αυτό.  Ένα από τα πιο παλαιά λιμενικά έργα ήταν η λεγόμενη Πεσκαρία για την οποία ο Αντώνιος Λιγνός γράφει:

...Ονόμαζαν Πεσκαρία μία προβλήτα προέχουσα στην θάλασσα είκοσι μέτρων μήκους περίπου από το μέρος όπου χύνονταν τα όμβρια ύδατα του Τρούμ Σοκάκι και είχε πάρει αυτό το όνομα καθώς εκεί πάνω πουλούσαν ψάρια.  ......

Από άρθρο του Γεωργίου Σαχίνη στα Υδραϊκά Νέα το1978 από το αρχείο του Μπάμπη Μωρές