Καπετάν Ανδρέας Τρίτσος. Η άγνωστη ιστορία ενός ήρωα

Ο καπετάν Ανδρέας Τρίτσος ανήκε στην τάξη των πλοιοκτητών και νοικοκυραίων της Ύδρας.  Παντρεύτηκε την κόρη του γνωστού προύχοντα Νικόλα Μπουντούρη, ενώ ο μεγαλύτερος αδελφός του Δημήτριος πήρε την αδελφή των Λαζάρου και Γεωργίου Κουντουριώτη.

Ο Ανδρέας πριν το 1812 είχε γίνει ιδιοκτήτης μεγάλου τρικάταρτου και όπως όλοι οι συμπατριώτες του, συχνά παραβίαζε τους αποκλεισμούς που είχε επιβάλει ο Νέλσων στα γαλλικά και ισπανικά παράλια και μοσχοπουλούσε τα φορτία του. Γιατί δεν ήταν μόνο καπετάνιος και εφοπλιστής, ήταν και έμπορος σιτηρών.  Στις αρχές του 1821 είχε τέσσερα καράβια εξοπλισμένα με αρκετά κανόνια για την άμυνα κατά των πειρατών.

Όταν ξέσπασε η Επανάσταση, καπετάνευε το μεγαλύτερο και καλύτερο καράβι του, που έφερε ρώσικη σημαία και κατά κακή του τύχη βρισκόταν στη Μαύρη Θάλασσα, προς τα στενά για την Μεσόγειο.

Μόλις έφτασε στην Πόλη, οι Τούρκοι έπιασαν τον καπετάν Τρίτσο με όλο του το πλήρωμα και τους έριξαν στα μπουντρούμια.  Μετά μερικές μέρες, ο ναύαρχος διοικητής του Ναυστάθμου τον κάλεσε και του δήλωσε ότι του προσφέρανε το καπετανιλίκι μερικών καραβιών του τούρκικου στόλου με την προϋπόθεση να προσκυνούσε τον Προφήτη τους.  "Τι να σου πω" του απάντησε.  "Ευχαριστώ την Μεγαλοσύνη του για την μεγάλη τιμή που μου κάνει. Έχω κει κάτω στην Ύδρα γυναίκα και πέντε παιδιά.  Πρέπει να τ' απαρνηθώ όλα. Τα ίδια μου τα παλικάρια θα με ξεκάνουνε μόλις βρεθώ μπροστά τους."  "Σκέψου το καπετάνιο.  Στην αρμάδα μας υπάρχουν θέσεις και για τα παλικάρια σου."

Οι υπόλοιποι από το πλήρωμα τον συμβούλεψαν να δεχτεί στα ψεύτικα ν' αλλάξει την πίστη του προκειμένου να σωθούν και να σαμποτάρουν τους Τούρκους. 

"Πασά μου, απάντησε στον Τούρκο διοικητή,  δεν γίνεται.  Εγώ χριστιανός γεννήθηκα και  έτσι θα πεθάνω.  Κι εσείς τι εκτίμηση θα είχατε για έναν άνθρωπο που αρνήθηκε την πίστη των γονιών του? Άσε με ν' ακολουθήσω το κισμέτ μου."

Ο Κανάρης μετά το κατόρθωμα κατά του
τουρκικού στόλου στη Χίο. Έργο του Φον Ες

Οι Τούρκοι όμως αποφάσισαν να τον χρησιμοποιήσουν αναγκαστικά ως πιλότο και τιμονιέρη στα δύσκολα περάσματα μέσα από ο ελληνικό αρχιπέλαγος..Τοποθετήθηκε εκείνος και όλο του το πλήρωμα στη ναυαρχίδα του τουρκικού στόλου, για να μανουβράρουν τα πανιά του μεγάλου πλοίου.  Αυτό έγινε λίγες μέρες μετά την ανατίναξη της τουρκικής ναυαρχίδας από τον Κανάρη στο στενό της Χίου.

Κατά το μυστικό σχέδιο πολεμικών επιχειρήσεων της Τουρκίας, που είχε εκπονηθεί από το Γενικό Επιτελείο της Αυστρίας, κατ' εντολήν του Μέτερνιχ, προβλέπονταν ορισμένες συνδυασμένες επιχειρήσεις στρατού και στόλου για την γρήγορη κατάπνιξη της επανάστασης.   Οι πρώτοι στόχοι των Τούρκων ήταν η τροφοδότηση της στρατιάς του Δράμαλη στο Αργολικό πεδίο, ο εφοδιασμός με πυρομαχικά και τρόφιμα του φρουρίου του Ναυπλίου που πολιορκούσαν οι επαναστάτες και η καταστροφή των δύο μεγάλων ναυτικών κέντρων των επαναστατών, της Ύδρας και των Σπετσών .

Η ΣΦΑΓΗ ΤΟΥ ΔΡΑΜΑΛΗ

Ο ναύαρχος συμβουλευόταν τον καπετάν Τρίτσο για την ασφάλεια του ταξιδιού, ενώ εκείνος κατάλαβε πολλά για τα σχέδια των Τούρκων και τους παραπλανούσε όσο μπορούσε.  Βεβαίωσε τον ναύαρχο ότι ο Αργολικός κόλπος είχε πολλές ρηχές μεριές και επικίνδυνες για τα καράβια, και ότι το στενό της Ύδρας ήταν σπαρμένο με νησάκια ξέρες και ύφαλους.  Έτσι ο ναύαρχος προτίμησε να πλεύσει προς Πάτρα όπου τον περίμενε ο Μεχμέτ πασάς ο οποίος δεν βιάστηκε να τροφοδοτήσει τον Δράμαλη όπου αποδεκατισμένος είχε υποχωρήσει στην Κόρινθο.

Μετά από αυτό ο τούρκικος στόλος με 87 καράβια κατευθύνθηκε προς το στενό της Ύδρας  προκειμένου να καταστρέψουν πρώτα τις Σπέτσες και μετά την Ύδρα. Και στο τιμόνι της τούρκικης ναυαρχίδας ο καπετάν Τρίτσος.

"Τη νύχτα , σαν θα παίρνουμε τη βόλτα δίπλα στο Δοκό, θα το κάτσω το καράβι.  Σαν κάτσουμε, βουτείχτε όλοι στη θάλασσα για να γλυτώσετε κολυμπώνας.  Από το Δοκό περάστε στην ύδρα και πέστε τα μαντάτα στον κυρ Λάζαρο, για να στείλει αμέσως μπουρλότα να κάψουνε την καθισμένη καπιτάνα.  Εγώ είμαι χαμένος για χαμένος.  Άκου πες στη γυναίκα μου και τα παιδιά μου να δώσουν όλα τα καράβια μας για τον αγώνα."

Πραγματικά, την ίδια νύχτα και μέσα σε δυνατό μπουρίνι έκανε την καπιτάνα να καθίσει στα ρηχά του Δοκού.  Μέσα στην ταραχή πολλοί Υδραίοι και άλλοι Έλληνες πήδηξαν στη θάλασσα και κολύμπησαν στη στεριά, ενώ την άλλη μέρα πέρασαν στην Ύδρα μεταφέροντας τα μαντάτα στον Λάζαρο Κουντουριώτη.  Δεν μπορέσανε όμως να επιτεθούν στην καθισμένη καπιτάνα.

Την επομένη ο καπτάν Τρίστσος κατάφερε να ξεκολλήσει το καράβι από τα ρηχά.  Με την επιτυχία του αυτή ξανακέρδισε την εμπιστοσύνη του Καπουδάν πασά.  Εκείνος ευθύς μετά κατευθύνθηκε  προς το Ναύπλιο για εφοδιασμό της τούρκικης φρουράς. 

Ο Μιαούλης  όμως επικεφαλής 62 πλοίων τον πρόλαβε και κατά τις συγκρούσεις μεταξύ 8ης και 11ης Σεπτεμβρίου του 1822 του προξένησε πολλές ζημιές.  Τα μπουρλότα του Υδραίου Πιπίνου και του Σπετσιώτη Μπαρμπάτση έσπειραν τον πανικό στον τούρκικο στόλο. Κάθε προσπάθεια του τούρκικου στόλου να πλησιάσει στο Ναύπλιο απέτυχε και ακολούθησε η παράδοση στους Έλληνες της πόλης και του φρουρίου στις 6 Δεκεμβρίου 1822.

Με τον ελληνικό στόλο  να περιπολεί στην περιοχή του Αργοσαρωνικού ο Καπουδάν πασάς δεν τόλμησε να επιτεθεί στην Ύδρα και στις Σπέτσες.

Όταν η αρμάδα γύρισε στην Πόλη ο Σουλτάνος πρόσταξε να απαγχονιστούν όλοι οι χριστιανοί που υπηρετούσαν στα καράβια του τούρκικου  στόλου συμπεριλαμβανομένου και του καπτάν Τρίτσου.

Έτσι με θυσία της ζωής του, συνετέλεσε ουσιαστικά στην καταστροφή της στρατιάς του Δράμαλη, στην παράδοση του Ναυπλίου στους Έλληνες και στην ματαίωση  της επίθεσης που σχεδίαζαν το 1822 κατά της Ύδρας και των Σπετσών. Με τις πληροφορίες του και τελικά με την προσάραξη της καπιτάνας, πέτυχε να καθυστερήσει  τις κινήσεις του τουρκικού στόλου γεγονός που επέτρεψε την συγκέντρωση των ελληνικών καραβιών στην απειλούμενη περιοχή και την καταπολέμηση και αναχαίτιση τους τουρκικής αρμάδας.

Σύμφωνα με την εντολή του καπτάν Ανδρέα τα τρία μικρότερα καράβια του προσφέρθηκαν στον αγώνα σαν πυρπολικά.

Η μοναχοκόρη του Μαρδίτσα παντρεύτηκε τον Τζώρτζη Βανό φίλο και λοστρόμο του Μιαούλη στην ναυαρχίδα του.  Εγγονός του Τζώρτζη ο αντιστράτηγος Λεωνίδας Λαπαθιώτης, και πατέρας του ποιητή Ναπολέοντα Λαπαθιώτη.  Και οι δύο τους με περηφάνια, διηγούντο την ιστορία του ηρωικού προγόνου τους.

Πηγή: Από άρθρο του κ. Θεόφιλου Καλλίτσα